Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o sudijskoj i tuzilackoj funkciji u Federaciji Bosne i Hercegovine

Pozivajuci se na stav XI.2 Zakljucaka sa Konferencije o sprovodjenju mira koja je odrzana u Bonu 9. i 10. decembra 1997 godine, a na kojoj je Vijece za sprovodjenje mira pozdravilo namjeru Visokog predstavnika da upotrijebi svoj konacni autoritet u zemlji u pogledu tumacenja Sporazuma o sprovodjenju civilnog dijela mirovnog ugovora kako bi pomogao u iznalazenju rjesenja za probleme, kako je prethodno receno, “donosenjem obavezujucih odluka, kada procijeni da je to neophodno” u vezi odredjenih pitanja ukljucujuci (u skladu sa tackom (c) ovog stava) “mjere u svrhu osiguranja sprovodjenja Mirovnog sporazuma na cijeloj teritoriji Bosne i Hercegovine i njenih Entiteta”;

Pozivajuci se dalje na stav I.2.a Zakljucaka pomenute Konferencije u Bonu prema kojima je uoceno “da je nepristrasno i neovisno pravosudje” od “sustinskog znacaja za vladavinu zakona i pomirenje u Bosni i Hercegovini” da proces imenovanja sudija i tuzilaca mora biti temeljen na profesionalnim sposobnostima, da je nuzno uspostavljanje ustanova za edukaciju sudija i tuzilaca, i da je kontrola pravosudnog sistema element od sustinskog znacaja za pomenuti proces;

Imajuci u vidu stav II.2 Aneksa Deklaracije Vijeca za implementaciju mira (Madrid, 16. decembar 1998. godine) u kojem se “naglasava vaznost pojacanih napora u sprovodjenju pravosudne reforme, koje koordinira Visoki predstavnik, kako bi se pruzila podrska naporima organa vlasti u Bosni i Hercegovini” i “apelira na Visokog predstavnika da dalje razvija sveobuhvatni strateski plan reforme pravosudja, kojim se utvrdjuju kratkorocni i dugorocniji prioriteti, u dogovoru sa tim organima, Vijecem Evrope, OSCE-om, UNMIBH-om i drugim organizacijama”;

Rukovodeci se stavom 2. i stavom 3. moje Odluke o osnivanju Nezavisne pravosudne komisije od 14.marta 2001. godine (Sluzbeni glasnik Bosne i Hercegovine br. 10/01, Sluzbene novine Federacije Bosne i Hercegovine br. 14/01, Sluzbeni glasnik Republike Srpske br. 17/01) u kojima se navodi da ce “Mandat Nezavisne pravosudne komisije ukljuciti pitanja koja se odnose na unapredjenje vladavine zakona i reformu pravosudja. Odgovornosti Nezavisne pravosudne komisije ce biti u skladu sa ovim mandatom i obuhvatice: (Š) – vodjenje i koordiniranje reformi koje uticu na sudstvo, tuzilastva, strucna udruzenja i srodne strukture, postupke ili institucije, ukljucujuci pruzanje pomoci ili potpore u procesu razvoja novih pravnih propisa”. Dalje “u izvrsavanju svog mandata i odgovornosti, Nezavisna pravosudna komisija ce imati sljedeca ovlastenja: (Š) – da predlaze Visokom predstavniku da koristi svoja ovlastenja prema Dayton-skom mirovnom sporazumu ili uslovima za njegovo sprovodjenje”;

Shvatajuci da je potpuno neovisan i nepristrasan sudski i tuzilacki sistem neophodan da bi se osigurala vladavina zakona u oblasti krivicnog, gradjanskog i privrednog prava i da bi se zagarantovao napredak u oblasti ljudskih prava i sloboda i pomirenja u Bosni i Hercegovini;

Razmatrajuci Zakon o sudijskoj i tuzilackoj funkciji u Federaciji Bosne i Hercegovine od 17. maja 2000. godine (Sl. novine Federacije Bosne i Hercegovine br. 22/00, i br. 20/01);

Uocavajuci da odredjeni organi izvrsne vlasti u Federaciji Bosne i Hercegovine odbijaju da djeluju u okviru uspostavljenog pravnog sistema i ne ispunjavaju svoje zakonske obaveze u skladu sa gore pomenutim zakonom i tako onemogucavaju napore pravosudne reforme i efikasno ostvarivanje pravde;

Uocavajuci da se sudijsko i tuzilacko imenovanje, disciplinski postupci i postupci smjenjivanja moraju vrsiti u skladu sa objektivnim kriterijima koji su utemeljeni na strucnim kvalifikacijama i transparentnim postupcima kako bi se osiguralo pravosudje koje je zastitnik vladavine zakona u Federaciji Bosne i Hercegovine;

Imajuci na umu da masovni, istovremeni prestanak mandata sudijama i tuziocima izaziva znacajni poremecaj u ostvarivanju pravde na efikasan i ispravan nacin;

U cilju garantiranja strucnog, efikasnog i nepristrasnog odabira, imenovanja, disciplinskog postupka i postupka smjenjivanja sudija i tuzilaca u Federaciji Bosne i Hercegovine;

Razmotrivsi i imajuci u vidu sve gore navedeno, ovim donosim sljedecu

U clanu 4., iza prve recenice stava 2. Zakona o sudijskoj i tuzilackoj funkciji u Federaciji Bosne i Hercegovine (Sluzbene novine Federacije Bosne i Hercegovine 22/00, 20/01)

(u daljem tekstu: “Zakon”) dodaje se sljedeca recenica: “Izuzetno, profesori pravnih fakulteta u Bosni i Hercegovini iz oblasti ustavnog prava, krivicnog prava ili procesnog krivicnog prava, gradjanskog prava ili gradjanskog procesnog prava, upravnog prava, privrednog prava ili porodicnog prava mogu biti imenovani za sudije Ustavnog suda Federacije bez polozenog pravosudnog ispita.”

U clanu 5. stav 4. iza rijeci: ” kantonalna komisija te preporuke dostavlja” brisu se rijeci: “nadleznom kantonalnom ministarstvu pravde”, a dodaju se rijeci: “odgovarajucem tijelu utvrdjenom u skladu sa ovim Zakonom.”

U clanu 9. iza stava 2. dodaje se sljedeci stav 3. koji glasi: “Komisije i tijela koja vrse imenovanje ce osigurati da sva slobodna mjesta u komisijama budu popunjena prije isteka mandata svakog od clanova komisije u skladu sa postupcima utvrdjenim pravilnikom nadlezne komisije.”

U clanu 16. stav 4. iza rijeci: “potrebe sudova i tuzilastava.”, dodaju se sljedece recenice koje glase: “Nakon toga, sva nova slobodna mjesta moraju biti oglasena najmanje 160 (stotinu sezdeset) dana prije datuma isteka mandata sudije ili tuzioca koji vrsi tu funkciju. U slucaju iznenadno ili neocekivano slobodnog mjesta sudije ili tuzioca, oglas mora biti objavljen u roku od 30 (trideset) dana od dana upraznjenja tog mjesta.”

U clanu 17. stav 3. rijeci: “30 dana” zamjenjuju se rijecima: “60 dana.”

Clan 20. mijenja se i glasi: ” U slucaju imenovanja na federalnom nivou, Federalna komisija (za potrebe ovog clana 20. “Komisija”) ce pregledati sve primljene prijave po Pravilniku kojim se regulise predlaganje sudija/tuzilaca i kriterijima navedenim u clanu 4. i 18. ovog Zakona. Pored toga, Komisija ce obaviti pojedinacne usmene intervjue kandidata u skladu sa postupcima navedenim Pravilnikom kojim se regulise predlaganje sudija/tuzilaca.

Kada predlaze kandidate organu koji vrsi imenovanje, Komisija je duzna da tom organu dostavi detaljan opis za svakog predlozenog kandidata uz kopiju odgovarajuceg prijavnog materijala.

Komisija ce predloziti kandidate organu koji vrsi imenovanje u skladu sa sljedecim pravilima:

• Za 1 (jedno) slobodno mjesto za istu funkciju, Komisija ce predloziti 2 (dva) kandidata;
• Za 2 (dva) ili 3 (tri) slobodna mjesta za istu funkciju, Komisija ce predloziti broj kandidata jednak broju slobodnih mjesta plus 1 (jedan);
• Za 4 (cetiri ) ili 5 (pet) slobodnih mjesta za istu funkciju, Komisija ce predloziti broj kandidata jednak broju slobodnih mjesta plus 2 (dva);
• Za vise od 5 (pet) ali ne vise od 10 (deset) slobodnih mjesta za istu funkciju, Komisija ce predloziti broj kandidata jednak broju slobodnih mjesta plus 3 (tri) kandidata;
• Za vise od 10 (deset) ali ne vise od 20 (dvadeset) slobodnih mjesta, Komisija ce predloziti broj kandidata jednak broju slobodnih mjesta plus 4(cetiri ) kandidata;
• Za vise od 20 (dvadeset) slobodnih mjesta za istu funkciju, Komisija ce predloziti broj kandidata jednak broju slobodnih mjesta plus 6 (sest) kandidata;

Komisija nije obavezna postupati po clanu 20. stav 3. samo pod uslovima:

(i) ako ne postoji dovoljan broj prijavljenih kandidata da se zadovolje zahtijevi iz clana 20 stava 3 ili

(ii) ako Komisija, nakon sto je razmotrila sve prijavljene kandidate za slobodno mjesto, utvrdi da postoji nedovoljan broj prijavljenih kandidata koji zadovoljavaju kriterije navedene u clanu 4. i 18. ovog Zakona.

(iii) Primjena tacke (i) ili tacke (ii) ovog stava od strane Komisije nece predstavljati razlog za organ koji vrsi imenovanje da uspori ili prekine postupak imenovanja.

Ukoliko Komisija ne predlozi broj kandidata kako je propisano stavom 3 ovoga clana, dostavit ce organu koji vrsi imenovanje detaljne razloge u vezi s tim u pismenoj formi.

Organu koji vrsi imenovanje ce se predloziti kandidati po redoslijedu prvenstva pri izboru, tako da ce se kao prvi kandidat predloziti prvi izbor Komisije, kao drugi kandidat ce se predloziti drugi izbor Komisije i tim redom do kraja liste.

Za imenovanja sudija i tuzilaca na kantonalnom i opcinskom nivou, nadlezna kantonalna komisija ce primijeniti isti postupak, s tim da ce kantonalna komisija prijedlog kandidata i njihov redoslijed utvrditi zajedno sa nadleznom Federalnom komisijom. Komisija ce preporucenom postom poslati listu predlozenih kandidata nadleznom organu koji vrsi imenovanje.”

Dodaje se novi clan 20a. koji glasi: “U slucaju predlaganja i imenovanja tuzilaca, primijenjivat ce se sljedeci postupak:

Organ koji vrsi imenovanje ce biti:

• Predsjednik Federacije uz saglasnost potpredsjednika Federacije, za imenovanja na federalnom nivou;
• Predsjednik kantona uz saglasnost potpredsjednika kantona, za imenovanja na kantonalnom i opcinskom nivou za kantone sa specijalnim rezimom (Srednjobosanski i Hercegovacko-Neretvanski ), kao i za teritoriju grada Mostara;
• Predsjednik odgovarajuceg kantona, za ostala kantonalna i opcinska imenovanja.

Nakon sto od Komisije primi listu predlozenih kandidata, organ koji vrsi imenovanje treba da u roku od 20 (dvadeset) dana imenuje kandidate sa te liste. Organ koji vrsi imenovanje treba da imenuje kandidate po redoslijedu kako su poredani na listi predlozenih kandidata. U slucaju da izmijeni redoslijed, organ koji vrsi imenovanje ce detaljno u pismenoj formi, obrazloziti Komisiji svoje razloge za svakog kandidata pojedinacno.

U slucaju da organ koji vrsi imenovanje ne imenuje nikoga od predlozenih kandidata sa liste koju je dostavila nadlezna Komisija u roku od 20 (dvadeset) dana od dana prijema liste, smatrace se da su kandidati, ciji broj odgovara broju slobodnih mjesta, imenovani od strane organa nadleznog za imenovanje po redoslijedu sa liste Komisije.

U slucaju da organ koji vrsi imenovanje imenuje manji broj predlozenih kandidata od broja slobodnih mjesta u roku od 20 (dvadeset) dana od dana prijema te liste, broj predlozenih kandidata jednak broju preostalih slobodnih mjesta ce se smatrati imenovanim na tu funkciju prema listi kandidata od strane organa nadleznog da vrsi imenovanje, uzimajuci prvo-rangiranog preostalog kandidata sa liste i tako redom dok se ne popune slobodna mjesta. Sva imenovanja iz clana 20a., bilo da su izvrsena od strane organa koji vrsi imenovanje ili da se u skladu sa ovim Zakonom smatraju izvrsenim od strane organa koji vrsi imenovanje, stupice na snagu odmah, a Komisija ce, sto je moguce prije, obezbijediti objavljivanje imenovanja u odgovarajucim sluzbenim novinama.

Organ koji vrsi imenovanje moze odbiti da imenuje kandidata sa liste predlozenih kandidata jedino u slucaju da taj kandidat ne ispunjava minimalne uslove propisane u clanu 4. ovog Zakona za mjesto za koje je on/ona predlozen/a. U tom slucaju, organ koji vrsi imenovanje ce obavijestiti nadleznu Komisiju, ali ne kasnije od 10 (deset) dana od prijema liste predlozenih kandidata, navodeci specificne kriterije koje kandidat nije ispunio. Komisija ce onda u periodu od 10 (deset) dana, organu koji vrsi imenovanje predloziti drugog kandidata ili dokazati da kandidat ispunjava minimalne uslove propisane zakonom ili ce pismenim putem obavijestiti organ koji vrsi imenovanje da nema drugog kandidata koji bi mogao biti predlozen, navodeci razloge. Organ koji vrsi imenovanje ce imati period od 20 (dvadeset) dana od prijema odgovora od strane Komisije u kojem treba da imenuje kandidate na upraznjena mjesta, a u skladu sa postupkom uredjenim clanom 20a. stav 3. do stava 7.

Odredba clana 20a. ce se primjenjivati na sva predlaganja kandidata koja su u toku na dan stupanja na snagu ovog Zakona. U slucaju da je nadlezna Komisija vec poslala listu predlozenih kandidata nadleznom organu koji vrsi imenovanje, rok naveden u clanu 20a. stav 3. ce poceti teci od dana stupanja na snagu ovog Zakona.”

Dodaje se novi clan 20b. koji glasi: “U slucajevima koji se odnose na predlaganje i imenovanje sudija, primijenit ce se sljedeci postupak:

Komisija ce poslati listu predlozenih kandidata organu koji vrsi imenovanje sudija, a koji je odredjen Ustavom Federacije BiH. Organ za imenovanje treba da imenuje kandidate po redoslijedu kako su poredani na toj listi. U slucaju da ne prati redoslijed Komisije, organ koji vrsi imenovanje ce, u pismenoj formi i detaljno, dostaviti Komisiji konkretne razloge za svakog kandidata pojedinacno. Organ koji vrsi imenovanje moze odbiti da imenuje kandidata sa liste predlozenih kandidata jedino u slucaju da taj kandidat ne ispunjava minimalne uslove propisane u clanu 4. ovog Zakona, za mjesto za koje je on/ona predlozen/a. U tom slucaju, organ koji vrsi imenovanje ce obavijestiti nadleznu Komisiju, ali ne kasnije od 10 (deset) dana od prijema liste predlozenih kandidata, navodeci specificne kriterije koje kandidat nije ispunio. Komisija ce onda u periodu od 10 (deset) dana organu koji vrsi imenovanje predloziti drugog kandidata ili ce dokazati da kandidat ispunjava minimalne uslove propisane zakonom ili pismenim putem obavijestiti organ koji vrsi imenovanje da nema drugog odgovarajuceg kandidata koji bi mogao biti predlozen, navodeci razloge. Odredbe clana 20b. ce se primjenjivati na predlaganja kandidata koja su u toku na dan stupanja na snagu ovog Zakona.”

Dodaje se novi clan 20c. koji glasi: “Kandidat se ne moze imenovati na funkciju sudije ili tuzioca ukoliko ga Komisija nije predlozila za tu funkciju. Kandidat ce biti obavjesten da li ga je Komisija predlozila ili ne za imenovanje.”

Clan 21. se mijenja i glasi: “U roku od 90 (devedeset) dana od dana stupanja na snagu ovog zakona, sve Federalne i kantonalne komisije ce, u okviru svoje nadleznosti, izdati posebne potvrde svim sudijama i tuziocima na funkciji navodeci datum isteka mandata svakog pojedinog sudije ili tuzioca, i navodeci na jasan i nedvosmislen nacin da obavljanje funkcije sudije, tuzioca ili clana Komisije (gdje je to primjenjivo) nakon isteka njihovog mandata predstavlja povredu zakona. Nakon toga, u vrijeme imenovanja bilo kojeg tuzioca u skladu sa ovim Zakonom, nadlezna Federalna ili kantonalna komisija koja je ukljucena u proces imenovanja mora dostaviti imenovanom posebnu potvrdu u kojoj je naveden datum kada mu istice mandat.”

Dodaje se clan 21a. koji glasi: “Nadlezna Federalna ili kantonalna komisija ce, u roku koji nije kraci od 180 (stotinu osamdeset) dana prije isteka mandata bilo kojeg sudije, tuzioca ili clana komisije, izdati obavjestenje tom sudiji, tuziocu ili clanu komisije informisuci ga o predstojecem isteku njegovog/njenog mandata i navodeci na jasan i nedvosmislen nacin da obavljanje funkcije sudije, tuzioca ili clana komisije (gdje je to primjenjivo) nakon isteka mandata, predstavlja povredu zakona.

U isto vrijeme kada se izdaje obavjestenje pomenuto u prethodnom stavu, Federalna ili kantonalna komisija ce poslati kopiju obavjestenja o isteku mandata, navedenog u prethodnom stavu, nadleznom Federalnom ili kantonalnom ministarstvu pravde, nadleznom sudu ili tuzilastvu i svakom drugom nadleznom organu koji vrsi imenovanje u skladu sa ovim Zakonom, kako bi oni mogli pravilno izvrsiti svoje obaveze navedene u clanovima 6., 7., 8., 9. i 16. ovog Zakona.

U slucaju da mandat sudije, tuzioca ili clana komisije istice u roku od 180 (stotinu osamdeset) dana ili kracem roku nakon sto je izvrsena provjera u skladu sa stavom 1. clana 21., nadlezna Federalna ili kantonalna komisija mora takodje poslati “obavijest o isteku mandata u roku od 180 (stotinu osamdeset) dana” nadleznom Federalnom ili kantonalnom ministarstvu pravde, nadleznom sudu ili tuzilastvu i svakom drugom nadleznom organu koji vrsi imenovanje u skladu sa ovim zakonom, kako bi oni mogli bez odlaganja izvrsiti svoje duznosti navedene u clanovima 6., 7., 8., 9. i 16. ovog Zakona.”

Clan 22. mijenja se i glasi:

“Prije pokretanja postupka za smjenjivanje sudije ili tuzioca, organ ovlasten odgovarajucim zakonom za pokretanje toga postupka ce zatraziti misljenje od Federalne komisije.

Organ koji zahtijeva misljenje po ovom clanu, ce dostaviti Federalnoj komisiji navod(e) koji cine osnovu postupka za smjenjivanje, te ce priloziti sve dokaze, ukljucujuci isprave i izjave svjedoka kojima se dokazuju ti navodi.

Nadlezna kantonalna komisija ce razmatrati i glasati sa Federalnom komisijom u slucajevima koji se odnose na postupke smjenjivanja sudija i tuzilaca na opcinskim i kantonalnim nivoima.

Niti jedan postupak smjenjivanja se nece pokrenuti protiv sudije ili tuzioca ukoliko Federalna komisija prethodno ne da misljenje u kojem ce navesti da postoji dovoljna cinjenicna i pravna osnova za pokretanje postupka smjenjivanja sudije ili tuzioca, a koji ce se onda voditi u skladu sa odgovarajucim zakonom.

Misljenje Federalne komisije nece biti predmetom preispitivanja u bilo kojem sudskom ili upravnom postupku.”

Clan 27 mijenja se i glasi:

“Organ koji je po zakonu ovlasten da udalji sudiju ili tuzioca od vrsenja funkcije trazice misljenje od Federalne komisije u pogledu postojanja dovoljnih cinjenicnih i pravnih osnova za udaljenje u roku od 5 (pet) dana nakon udaljenja sudije ili tuzioca od vrsenja njegove funkcije.

Organ koji zahtijeva misljenje u skladu sa ovim clanom ce dostaviti Federalnoj komisiji navod(e) koji cini(e) osnovu za udaljenje i priloziti sve dokaze ukljucujuci isprave i izjave svjedoka kojima se dokazuju ti navodi.

Ukoliko se ne zatrazi misljenje i ne podnese dokumentacija koja se zahtijeva prema stavu 1. i stavu 2. ovog clana, to ce imati za posljedicu da se udaljenje od vrsenja funkcije automatski opoziva, i sudija ili tuzilac koji su bili udaljeni odmah vracaju na izvrsenje svoje funkcije.

Ukoliko Federalna komisija zakljuci da nema dovoljno cinjenicnih i pravnih osnova za udaljenje sudije ili tuzioca, sudija ili tuzilac ce odmah po nalogu Federalne Komisije biti vracen da obavlja svoju funkciju.

Misljenje Federalne komisije nece biti predmetom preispitivanja u bilo kojem sudskom ili upravnom postupku.

Sudija i tuzilac nece biti udaljeni od vrsenja funkcije za period duzi od 180 (stotinu osamdeset) dana od dana udaljenja od vrsenja funkcije, ako se u tom roku ne pokrene postupak smjenjivanja. Ukoliko udaljenje bude trajalo duze od 180 (stotinu osamdeset) dana bez pokretanja postupka za smjenjivanje, udaljenje ce se po nalogu Federalne komisije ponistiti.

Nadlezna kantonalna komisija ce razmotriti i glasati sa Federalnom komisijom u slucajevima postupaka udaljenja od vrsenja funkcije koji se vode protiv sudija ili tuzilaca na opcinskim i kantonalnim nivoima.

w U slucaju da je u toku udaljenje sudije ili tuzioca od vrsenja funkcije, organ koji je izvrsio udaljenje, mora se pridrzavati postupka koji je utvrdjen u stavovima 1. do 7. ovog clana koji se odnosi na udaljenje tog sudije ili tuzioca. Rokovi utvrdjeni u stavu 1. ovog clana ce poceti da teku 5 (pet) dana od stupanja na snagu ovog Zakona”.

U clanu 74., iza rijeci: “odgovarajucom kantonalnom komisijom provodeci” brisu se rijeci: “preliminarnu, naknadnu i konacnu provjeru”, a dodaju se rijeci: “konacnu provjeru.”

Ovaj Zakon stupa na snagu na dan potpisivanja i bice objavljen bez odlaganja u Sluzbenim novinama Federacije Bosne i Hercegovine.

Sarajevo, 3.avgust 2001.godine

Volfgang Petric

Visoki predstavnik